Κυριακή 13 Σεπτεμβρίου 2009

Η διδασκαλία του θανάτου


Ο θάνατος μπορεί να γίνει ο μεγαλύτερος σύμμαχος της ζωής μας. Ο πιο πιστός μας φίλος και ο καλύτερος δάσκαλος μας. Στην πραγματικότητα ο μόνος τρόπος να δεχτεί κανείς τη ζωή είναι να δεχτεί τον ίδιο τον θάνατο. Ο θάνατος μας διδάσκει πως υπάρχει ένα όριο. Μας λέει ότι πρέπει να ζήσουμε τη ζωή τώρα, αυτή τη στιγμή. Ότι δεν έχει σημασία η ποσότητα του χρόνου που ζούμε αλλά η ποιότητα. Ότι η ζωή δεν μετριέται από τον αριθμό των αναπνοών που παίρνουμε, αλλά από τις στιγμές που κρατάμε την αναπνοή μας. Μας φωνάζει να χαρούμε το σήμερα.

Συνήθως θεωρούμε ότι ο θάνατος είναι το τέλος. Η ζωή και ο θάνατος όμως είναι οι δυο πόλοι της ίδιας ενέργειας, του ίδιου φαινόμενου, όπως είναι ο χειμώνας και το καλοκαίρι, η μέρα και η νύχτα. Δεν είναι αντίθετα αλλά συμπληρωματικά. Ο θάνατος δεν είναι το τέλος της ζωής αλλά η κορύφωση της. Μας βοηθάει να αντιληφθούμε πόσο πολύτιμος είναι ο χρόνος μας ώστε να τον αξιοποιήσουμε, για να προλάβουμε να αναπτυχθούμε και να ολοκληρωθούμε.

Ο φόβος του θανάτου είναι ουσιαστικά ο φόβος του ανεκπλήρωτου. «Νιώθω ότι έχω αγαπήσει κι έχω αγαπηθεί τόσο πολύ σ’ αυτή τη ζωή, που δε φοβάμαι να πεθάνω» μου είπε κάποτε μια φίλη μου. Είναι τόσο απλά τα πράγματα. Δε φοβόμαστε τον θάνατο αλλά τη ζωή που δε προλάβαμε να ζήσουμε. Αρπαζόμαστε από τη ζωή, γιατί η ζωή μας είναι ανεκπλήρωτη, γιατί η ζωή μας είναι άδεια. Και για να την γεμίσουμε προσκολλιόμαστε σε εφήμερα πράγματα, σε αντικείμενα, σε ανθρώπους και σε μελλοντικές επιθυμίες και δε ζούμε το σήμερα. Όλα αυτά όμως μπορεί να τα χάσουμε και οι επιθυμίες μας μπορεί να μείνουν ανεκπλήρωτες, με αποτέλεσμα να ζούμε μέσα στην απελπισία.

Ποιος είναι αυτός που μέσα σου φοβάται τον θάνατο ; Η ζωή ; Αδύνατον ! Πως είναι δυνατόν να φοβάται η ζωή την ίδια την διαδικασία ολοκλήρωσής της ; Το εγώ είναι που φοβάται μέσα σου. Η ζωή και ο θάνατος δεν είναι αντίθετα. Το εγώ και ο θάνατος είναι αντίθετα. Το εγώ και η ζωή είναι αντίθετα. Το εγώ φοβάται να ζήσει και το εγώ φοβάται και να πεθάνει. Φοβάται να ζήσει επειδή κάθε προσπάθεια, κάθε βήμα προς τη ζωή, φέρνει το εγώ πιο κοντά στο θάνατο.

Ο θάνατος μας προτρέπει, οτιδήποτε καλό μπορούμε να κάνουμε, ό,τι καλοσύνη μπορούμε να προσφέρουμε σε κάποιον να την προσφέρουμε τώρα. Να μην την αναβάλλουμε γιατί δε ξέρουμε αν θα μας δοθεί άλλη ευκαιρία.

«Θεέ μου, αν είχα ένα κομμάτι ζωή... Δεν θα άφηνα να περάσει ούτε μία μέρα χωρίς να πω στους ανθρώπους ότι αγαπώ, ότι τους αγαπώ. Θα έκανα κάθε άνδρα και γυναίκα να πιστέψουν ότι είναι οι αγαπητοί μου και θα ζούσα ερωτευμένος με τον έρωτα.» έγραψε ο Μάρκες στο τελευταίο στάδιο της ζωής του, άρρωστος από βαριά μορφή λευχαιμίας.

Ο θάνατος μας διδάσκει πως όλα τα πράγματα είναι παροδικά. Όλα πεθαίνουν. Αυτό ισχύει για τη φύση όπως και για την ανθρώπινη ζωή. Όταν το λουλούδι έχει ανοίξει τα πέταλα του, όταν έχει στείλει το άρωμα του ως της πιο μακρινές γωνιές της ύπαρξης, έχει χαρεί την κάθε στιγμή, έχει δει τον ήλιο να ανατέλλει, έχει ζήσει τη ζωή, έρχεται η πλήρωση το δειλινό και το λουλούδι είναι έτοιμο να αναπαυτεί. Χωρίς άγχος, χωρίς κλάματα, χωρίς να προσπαθεί να αρπαχτεί για να ξεφύγει.

Ο φιλόσοφος Όσσο μας δίνει μια νέα διέξοδο στο φόβο του θανάτου :

“Αν θέλεις στα αλήθεια να σκοτώσεις το θάνατο, αποδέξου τον. Αποδέξου τον ολοκληρωτικά. Και μέσα σ’ αυτή την αποδοχή ο θάνατος εξαφανίζεται, επειδή δεν πεθαίνεις ποτέ στ’ αλήθεια. Μόνο το εγώ πεθαίνει. Αν αποδέχεσαι τον θάνατο ολοκληρωτικά τότε απαρνιέσαι το εγώ. Έτσι δε μένει τίποτα για να κάνει ο θάνατος. Κάνεις εσύ τη δουλειά του.

Τι μπορεί να σου πάρει ο θάνατος ;

Θα πάρει τα χρήματά σου , θα σου πάρει τη γυναίκα, θα σου πάρει τον άνδρα, θα σου πάρει τις σχέσεις σου, θα σου πάρει τον κόσμο σου. Μην προσκολλάσαι σε τίποτα από αυτά. Τότε τι θα έχει μείνει στο θάνατο για να σου πάρει ; Θα σου πάρει το εγώ, την ταυτότητα του εαυτού σου, την ιδέα ότι «υπάρχω σαν ξεχωριστή οντότητα». Αυτό θα σου πάρει.

Μπορείς να το διαλύσεις. Αυτό είναι ο διαλογισμός : Η συνειδητή, η εθελοντική απόφαση ότι «θα διαλύσω το εγώ, θα ξεκολλήσω από αυτό.»

Αν ξεκολλήσεις από το εγώ, τότε τι μένει ; Έχεις ήδη πεθάνει. Και μόνο εκείνοι που έχουν ήδη πεθάνει νικούν τον θάνατο και φτάνουν στην αφθονία της ζωής.”


Κανείς μας δε γνωρίζει, πόσο μακρινή ή κοντινή είναι η ώρα που, όπως το μικρό φύλλο του παραμυθιού, θα εγκαταλείψουμε το δέντρο της ζωής. Η Φύση μας διδάσκει, πως όλα τα πράγματα πρέπει να περάσουν και όλα θα επιστρέψουν. Μας λέει πως κάθε νέα αρχή μας φέρνει πλησιέστερα σε ένα τέλος και πως κάθε ελεγεία έχει μέσα της την ηχώ και την υπόσχεση μιας μελλοντικής γιορτής. Μας θυμίζει πως η αγάπη που φαίνεται τώρα παντοτινή, μπορεί γρήγορα να γίνει μια μακρινή ανάμνηση. Πως τα βάσανα είναι αναπόφευκτα και πως μέσα στο αναπόφευκτο βρίσκεται η σταθερότητα που απαλύνει τον πόνο του μαρτυρίου. Πως αγαπάμε και φροντίζουμε τα λουλούδια πιο πολύ από τα αειθαλή φυλλώματα, ακριβώς επειδή τα πρώτα δε διαρκούν. Γι’ αυτό ας θυμόμαστε πως το αύριο είναι η πρώτη μέρα της υπόλοιπης ζωής μας και το πώς να ζει και να πεθαίνει κανείς είναι μια τέχνη και σαν τέτοια προϋποθέτει χάρισμα αλλά και άσκηση.

Το μυστήριο του θανάτου θα μπορέσει να εξιχνιαστεί όταν ζήσουμε επιτέλους τα χρόνια που μας έχουν δοθεί, αλλά με τέτοια ποιότητα, που δεν θα ντροπιάζει τον άνθρωπο αλλά που θα μπορεί να τη δείχνει με καμάρι όσο καιρό υπάρχει. Όταν συνειδητοποιήσουμε ότι ήρθαμε στον κόσμο με μια αποστολή που πρέπει να φέρουμε σε πέρας με χαρά και υπερηφάνεια. Πως είμαστε συναγωνιστές του Θεού στην παραπέρα διαμόρφωση του κόσμου και της ζωής, και αυτό τον προορισμό πρέπει να εκτελούμε με ειρήνη στην ψυχή και με ευγνωμοσύνη. Όταν τέλος συνειδητοποιήσουμε πως όλα έχουν ένα τέλος σ’ αυτή τη ζωή. Και γι’ αυτό, πριν έρθει αυτό το τέλος της ζωής μας, ας φροντίσουμε να δώσουμε στη λέξη τέλος το πραγματικό νόημα της, που σημαίνει σκοπός. Και άλλο σκοπό δεν μπορώ να δω, από τη συνεχή προσπάθεια να γίνουμε και να παραμείνουμε άνθρωποι, έστω κι αν μια ζωή δεν είναι αρκετή για να το πετύχουμε.

8 σχόλια:

ΙΛΥΣ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ είπε...

Ενας άλλος μεγάλος ο schopenhauer προσεγγίζει το θέμα διαφορετικα.Θεωρεί ότι οανθρωπος πρέπεινα υπερβείτην δύναμη της βούλησης,η οποία προκαλεί στον άνθρωπο συναισθήματα και τον ωθεί σε ένα μάταιο αγώνα,αφου το τέλος είναι προκαθορισμένο απο την αρχή.Για να ανταπεξέλθει ο schopenauer σ'αυτη την πρόκληση με τον θάνατο επέλεξε να κρατηθεί μακρια από την ανθρώπινη ζεστασιά της ζωής,μακριά απο τις σχέσεις για να αποφύγει την οδύνη που προκαλούν.Να ξεπεράσει τον αγώνα για την υλοποίηση των επιθυμιών και των παθών του με απώτερο σκοπό να δεχθεί τον θάνατο σαν φυσική κατάληξη στο πέρασμά του απ'τη ΄Ζωή.
Αλλά τι είδους ταξίδι,τι είδους ζωή είναι αυτή,αν είσαι τόσο συγκεντρωμένος στην αναχώρηση(θάνατο)που δεν μπορείς να χαρείς αυτά που σε περιτριγυρίζουν και τη σχέση σου με τους ανθρώπους;Είναι παραίτηση απ'τη ζωή.Δεν είσαι μέσα στη ζωή.Αν αποσυρόμενοι απ'τη ζωή ολα τα μεγάλα πνεύματα που περασαν,Πλατων Επίκτητος Πυθαγόρας,Καφκα Ντοστογιεύσκι Χάρντυ, Καμυ και τόσοι άλλοι,πως θα μπορούσαν να φωτίσουν την τραγωδία που κρύβει η ανθρώπινη μοίρα;Με το να παρατηρούν το περαστικό θέαμα;Βέβαια στο τελευταίο το έργο ''Παρεργα και παραλειπόμενα' αναιρεί αυτήν του τη θεωρία. Τηνκαλημέρα μου. Πολύ ωραίο θέμα,καταπκηκτική αναρτηση delta!!

LAMDA είπε...

Πολύ σημαντικό το θέμα που άνοιξες φίλε Δέλτα και πιστεύω τελικά ότι το Φθινόπωρο επηρέασε και εσένα αρκετα:-)!

"...Θα πάρει τα χρήματά σου , θα σου πάρει τη γυναίκα, θα σου πάρει τον άνδρα, θα σου πάρει τις σχέσεις σου, θα σου πάρει τον κόσμο σου. Μην προσκολλάσαι σε τίποτα από αυτά. Τότε τι θα έχει μείνει στο θάνατο για να σου πάρει ; Θα σου πάρει το εγώ, την ταυτότητα του εαυτού σου, την ιδέα ότι «υπάρχω σαν ξεχωριστή οντότητα». Αυτό θα σου πάρει..."

Πραγματικά αν απαγκιστρωθούμε από αυτά, αν ζήσουμε την κάθε μας μέρα σαν να είναι η τελευταία ρουφώντας το μεδούλι της ζωής, χαιρώμενοι κάθε μέρα τον ήλιο που ανατέλει, την καμπάνα που χτυπάει, αγαπώντας και μη μιζεριάζοντας, συνειδητοποιώντας ότι αν πεθάνουμε όλα τα υπόλοιπα (παιδιά, σύζυγοι κλπ )θα πάρουν τον δρόμο τους εκτελώντας το δικό τους κάρμα και διαδρομή, τότε ίσως φτάσουμε στο σημείο να αισθανθούμε αυτό που αναγράφεται στον τάφο του Καζαντζάκη "Δεν ελπίζω τίποτα, δε φοβάμαι τίποτα, είμαι λέφτερος".

Να είστε καλά!

Ανώνυμος είπε...

Γεια σου Δημήτρη! για άλλη μια φορά πολύ καλό το άρθρο σου για ένα θέμα που ακόμα με φοβίζει.

delta είπε...

@ ΙΛΥΣ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ

Πολύ σοφή η τοποθέτηση σου.
Αν πιστεύουμε ότι ερχόμαστε στη ζωή, σαν όντα που επιδέχονται βελτίωση μέσα από τις αλλεπάλληλες εμπειρίες, πως θα μπορέσουμε να εξελιχτούμε αποφεύγοντας τις σχέσεις, αποφεύγοντας τη ζεστασιά, όπως λες, της ζωής, αποφεύγοντας ακόμα και τις οδύνες της. Τι μας εξελίσσει περισσότερο, ο πόνος ή η ευχαρίστηση ;

Αλλά ακόμη κι αν αποτραβηχτούμε, ακόμη κι αν γίνουμε ερημίτες, από το ν εαυτό μας δε θα γλιτώσουμε. Τα πάθη και τις επιθυμίες μας θα τα πάρουμε μαζί μας, να μας συνοδεύουν στην ερημιά …

delta είπε...

@ LAMDA

Φίλε μου Λάμπρο (για να λέμε και τα πράγματα με το όνομα τους)

Δεν με επηρέασε το Φθινόπωρο, αλλά αυτά που έφερε το Φθινόπωρο μαζί του.

Όσον αφορά την τοποθέτηση σου, δείχνει ότι θεωρητικά έχεις κατανοήσει απόλυτα την διδασκαλία του θανάτου.

Μένει τώρα το πιο δύσκολο κομμάτι για όλους μας.

Να την κάνουμε ΠΡΑΞΗ !

delta είπε...

@ Με τα φτερά της ψυχής

Φίλη Ειρήνη
Φυσικά ακόμη σε τρομάζει ακόμη, και με τρομάζει ακόμη ο θάνατος.
Τον άνθρωπο τον τρομάζει το άγνωστο και κανένας δε μπορεί να σου εγγυηθεί τίποτα για τη μετά θάνατον ζωή.

Επίσης σε τρομάζει όταν μπαίνεις σε ένα σκοτεινό δωμάτιο. Και τι κάνεις τότε ; Ανάβεις ένα φως και το σκοτάδι χάνεται.
Ποιο είναι το φως στην συγκεκριμένη περίπτωση ;
Ποιο είναι το αντίθετο του φόβου ;

Η ΑΓΑΠΗ

Διάβασε ξανά το παραμύθι, διάβασε ξανά την διδασκαλία του θανάτου, φρόντισε να την κατανοήσεις σε βάθος και προσπάθησε να αγαπήσεις τον θάνατο. Και τότε θα περιοριστεί ο φόβος σου.

Κάποιο λένε ότι είναι το μεγαλύτερο και το ομορφότερο ταξίδι.

Είναι το ταξίδι το οποίο πραγματοποιείται «με τα φτερά της ψυχής»

Elena είπε...

delta τα άρθρα σου μου ανακουφίζουν τη ψυχή, ευχαριστώ.

Ο 'θάνατος' θέλει βαθιά βαθιά παράδοση. Στο διαλογισμό μας αυτό μπορούμε να το πραγματώσουμε μέσω της βαθιάς αναπνοής, που φτάνει κάτω κάτω στη φυσιολογία μας.
Ή αντίθετα, άλλη άσκηση παράδοσης είναι να παραδώσουμε όλα μας τα άγχη, τους φόβους και όλο μας τον εαυτό, στο Θείον, στη Πηγή, στο Φως, που είναι πολύ ψηλά πάνω από το κεφάλι μας. Σα να γονατίζουμε μπροστά στο Θεό και να προσφέρουμε όλο μας το είναι...

delta είπε...

@ Elena

Σ' ευχαριστώ Έλενα.
Τα σχόλια σου είναι πάντα χρησιμότατα.

Κάτι αντίστοιχο με την άσκηση παράδοσης που περιγράφεις, εφαρμόζω κι εγώ στον διαλογισμό μου, το οποίο μου βγήκε από μόνο του.
Την παράδοση κάθε φοβίας, κάθε στεναχόριας και τελικά την παράδοση του ίδιου του "εγώ" μου στο θεό. Δεν κατάφερα να τον πείσω ακόμη να με απαλλάξει από αυτά.

Θα προσπαθήσω να το εφαρμόσω όπως το περιγράφεις ...

LinkWithin

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...